Είναι η καταπληκτική πάχυνση της μάζας των εκμεταλλευόμενων που δημιουργεί την αυξανόμενη και λογική φιλοδοξία των εκμεταλλευτών.
Οι βασιλιάδες των μεταλλείων, των ορυχείων, καθώς και του χρυσού θάταν λάθος ν’ ανησυχούν. Η παραίτηση των δουλοπάροικών τους καθαγιάζει την εξουσία τους. Δε χρειάζεται πλέον να ισχυρίζονται πως η δύναμή τους είναι ελέω Θεού, τούτο το διακοσμητικό αστείο: η κυριαρχία τους νομιμοποιείται απ’ τη λαϊκή συναίνεση. Ένα εργατικό δημοψήφισμα, που αποτελείται από πατριωτική προσκόλληση, ρητορικές κοινοτοπίες ή σιωπηρές συναινέσεις επιβεβαιώνει την ανωτερότητα του αφεντικού και τη βασιλεία της μπουρζουαζίας.
Σε τούτη την εργασία μπορούμε ν’ αναγνωρίσουμε τον τεχνίτη.
Στο ορυχείο ή το εργοστάσιο, ο Τίμιος Εργάτης, τούτο το πρόβατο, έχει κολλήσει το κοπάδι ψώρα.
Το ιδεώδες του επιστάτη έχει διαστρεβλώσει τα ένστικτα των ανθρώπων. Μια αθλητική εμφάνιση την Κυριακή, συζητήσεις για την πολιτική, εκλογές… τούτες είναι οι ελπίδες που έχουν πάρει τη θέση των πάντων. Η απεχθής καθημερινή δουλεία δεν ξυπνάει ούτε μίσος ούτε μνησικακία. Το μεγαλύτερο μέρος των εργατών μισεί τους τεμπελχανάδες που κερδίζουν κακώς τα χρήματα που τους παραχωρούνται απ’ τ’ αφεντικό.
Η καρδιά τους ανήκει στην εργασία τους.
Είναι περήφανοι για τα σκληρά τους χέρια.
Όσο κιάν έχουν παραμορφώσει τα δάχτυλα, το μυαλό έχει γίνει χειρότερο απ’ το ζυγό: τα χτυπήματα της παραίτησης, της δειλίας, του σεβασμού έχουν αναπτυχθεί μέσα τους με το τρίψιμο των χάμουρων. Μάταια παληοί εργάτες σείουν τα πιστοποιητικά τους: σαράντα χρόνια στην ίδια θέση! Τους ακούμε να λένε γι’ αυτό ενώ ζητιανεύουν για ψωμί στις αυλές.
“Λυπηθείτε, κυρίες και κύριοι, έναν άρρωστο γέρο, ένα γενναίο εργάτη, έναν καλό Γάλλο, εν-αποστρατεία αξιωματικό που πολέμησε στον πόλεμο… Λυπηθείτε, κυρίες και κύριοι.
Κάνει κρύο: τα παράθυρα παραμένουν κλειστά. Ο γέρος δεν καταλαβαίνει.
Διδάξτε το λαό! Τι άλλο χρειάζεται; Η φτώχεια του δεν τον έχει διδάξει τίποτα. Όσο υπάρχουν πλούσιοι και πτωχοί οι τελευταίοι θ’ αναλαμβάνουν οι ίδιοι να καλύπτουν την απαιτούμενη υπηρεσία. Ο λαιμός του εργάτη χρησιμοποιείται για τα χάμουρα. Όταν είναι ακόμη νέος και δυνατός είναι τα μόνα κατοικίδια θηρία που δεν τρέχουν ελεύθερα στους αγρούς.
Η ιδιαίτερη τιμή των προλετάριων συνίσταται στην αποδοχή όλων τούτων των ψεμμάτων στ’ όνομα των οποίων έχουν καταδικαστεί σε καταναγκαστική εργασία: καθήκον, πατρίδα, κ.λπ. Τα αποδέχονται, ελπίζοντας πως με τον τρόπο αυτό θ’ ανεβάσουν τον εαυτό τους στην τάξη της μπουρζουαζίας. Το θύμα γίνεται συνένοχος. Ο ατυχής συνομιλεί με τη σημαία, χτυπάει το στήθος του, βγάζει το κασκέτο και φτύνει ψηλά:
“Είμαι ένας τίμιος εργάτης.”
Και πέφτει στο πρόσωπό του.
La Feuille, No. 24, 1898
Μετάφρ. aixmi