H τρομερή απειλή του Ιράν είναι ευρέως αναγνωρισμένη ως η πλέον σοβαρή κρίση στην εξωτερική πολιτική που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Ομπάμα. O Στρατηγός Πετρέους ενημέρωσε την Επιτροπή της Γερουσίας για τις ένοπλες επιχειρήσεις το Μάρτιο του 2010 ότι “το Ιρανικό καθεστώς είναι η κύρια απειλή σε κρατικό επίπεδο για τη σταθερότητα” στον τομέα ευθύνης της Αμερικανικής Κεντρικής Διοίκησης, στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, την κύρια περιοχή των διεθνών υποθέσεων των ΗΠΑ. Ο όρος “σταθερότητα” εδώ έχει τη συνηθισμένη τεχνική του έννοια: σταθερά κάτω από τον αυστηρό έλεγχο των ΗΠΑ. Τον Ιούνιο του 2010 το Κογκρέσο ενίσχυσε τις κυρώσεις κατά του Ιράν, με ακόμα πιο αυστηρές ποινές εναντίον των ξένων εταιρειών. Η κυβέρνηση Ομπάμα έχει ταχύτατα αναπτύξει την επιθετική ικανότητα των ΗΠΑ στο Αφρικανικό νησί Ντιέγκο Γκαρσία, διεκδικούμενο από τη Βρετανία, που είχε εκδιώξει τον πληθυσμό έτσι ώστε οι ΗΠΑ να μπορούν να κατασκευάσουν την ογκώδη βάση που χρησιμοποιείται για επιθέσεις στην περιοχή της Κεντρικής της Διοίκησης. Οι εκθέσεις του Ναυτικού αναφέρουν την αποστολή ενός βοηθητικού υποβρυχίου στο νησί για την εξυπηρέτηση πυρηνοκίνητων πυραυλοφόρων υποβρυχίων με πυραύλους Tomahawk, που μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Κάθε υποβρύχιο αναφέρεται ότι έχει τη βλητική δύναμη μιας τυπικής ομάδας μάχης μεταφορέων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ναυτικού των ΗΠΑ όπως σημειώνει η εφημερίδα Sunday Herald (Γλασκώβη), ο ουσιαστικός στρατιωτικός εξοπλισμός που ο Ομπάμα έχει αποστείλει περιλαμβάνει 387 “bunker busters” που χρησιμοποιούνται για καταστροφή εγκαταστάσεων μέσα στο υπέδαφος. Ο σχεδιασμός αυτών των “ογκωδέστατων διεισδυτικών πυρομαχικών,” των πιο ισχυρών βομβών στο μικρό οπλοστάσιο των πυρηνικών όπλων, εισήχθει επί κυβέρνησης Μπους, αλλά πήγε πίσω. Με την ανάληψη των καθηκόντων, ο Ομπάμα αμέσως επιτάχυνε τα σχέδια, και αυτά πρόκειται να είναι έτοιμα αρκετά χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, στοχεύοντας ειδικά το Ιράν.
Αραβικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι ένας Αμερικανικός στόλος (μαζί με ένα Ισραηλινό πλοίο) πέρασε από τη Διώρυγα του Σουέζ με κατεύθυνση τον Περσικό Κόλπο, όπου η αποστολή του είναι “να εφαρμόσει τις κυρώσεις κατά του Ιράν και να εποπτεύει τα πλοία προς και από το Ιράν.” Βρετανικά και Ισραηλινά μέσα αναφέρουν ότι η Σαουδική Αραβία παρέχει ένα διάδρομο για τον Ισραηλινό βομβαρδισμό του Ιράν (διαψευσμένο από τη Σαουδική Αραβία). Κατά την επιστροφή του από το Αφγανιστάν με σκοπό να καθησυχάσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι οι ΗΠΑ θα επιμείνουν στο στόχο τους ύστερα από την αντικατάσταση του Στρατηγού Mακ Κρίσταλ από τον προϊστάμενό του, Στρατηγό Πετρέους, ο Αρχηγός του Μικτού Επιτελείου των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων Ναύαρχος Μάικλ Μάλεν επισκέφθηκε το Ισραήλ προκειμένου να συναντήσει τον Επικεφαλή του Επιτελείου των IDF Γκάμπι Ασκενάζι και ανώτερο στρατιωτικό προσωπικό μαζί με μονάδες πληροφοριών και σχεδιασμού, συνεχίζοντας τον ετήσιο στρατηγικό διάλογο ανάμεσα στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Η συνάντηση επικεντρώθηκε “στην προετοιμασία τόσο από το Ισραήλ όσο και από τις ΗΠΑ για το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού Ιράν,” σύμφωνα με την Haaretz, η οποία αναφέρει επιπλέον ότι ο Μάλεν τόνισε ότι “εγώ πάντα προσπαθώ να βλέπω τις προκλήσεις από την ισραηλινή πλευρά.” O Mάλεν και ο Ασκενάζι βρίσκονται σε μόνιμη επαφή σε μια ασφαλή γραμμή επικοινωνίας.
Οι αυξανόμενες απειλές των στρατιωτικών ενεργειών εναντίον του Ιράν είναι φυσικά κατά παράβαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και συγκεκριμένα κατά παράβαση του ψηφίσματος 1887 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Σεπτεμβρίου του 2009 που επιβεβαίωνε το κάλεσμα προς όλα τα κράτη για την επίλυση διαφορών που σχετίζονται με πυρηνικά ζητήματα ειρηνικά, σύμφωνα με το Χάρτη, που απαγορεύει τη χρήση ή την απειλή χρήσης βίας.
Ορισμένοι αναλυτές που φαίνεται ότι το παίρνουν στα σοβαρά περιγράφουν την Ιρανική απειλή με αποκαλυπτικούς όρους. Ο Αμιτάι Εντζιόνι προειδοποιεί ότι “οι ΗΠΑ θα πρέπει είτε να αντιμετωπίσουν το Ιράν είτε να παραιτηθούν από τη Μέση Ανατολή,” τίποτα λιγότερο. Αν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν προχωρήσει, ισχυρίζεται, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, και άλλα κράτη θα “κινηθούν προς” τη νέα ιρανική “υπερδύναμη”. Για να το επαναδιατυπώσουμε με λιγότερο πυρετώδη ρητορική, μια περιφερειακή συμμαχία θα μπορούσε να πάρει μορφή ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ. Στο περιοδικό του στρατού των ΗΠΑ Military Review, ο Εντζιόνι παροτρύνει μια επίθεση των ΗΠΑ που οι στόχοι δεν θα είναι μόνο οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, αλλά και μη πυρηνικές στρατιωτικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένης της υποδομής – εννοώντας, την κοινωνία. “Μια τέτοιου είδους στρατιωτική δράση είναι παρόμοια με τις κυρώσεις – που προκαλούν ‘οδύνη’ με σκοπό την αλλαγή συμπεριφοράς, μολονότι με πολύ πιο ισχυρά μέσα.”
Αν αφήσουμε κατά μέρος τέτοιες εμπρηστικές δηλώσεις, σε τί ακριβώς συνίσταται η ιρανική απειλή; Μια επίσημη απάντηση δίνεται από στρατιωτικές και πληροφοριακές εκθέσεις στο Κογκρέσο τον Απρίλιο του 2010 [Αντιστράτηγος Ρόναλντ Λ. Μπάργκες, Διευθυντής, Αμυντική Υπηρεσία Πληροφοριών, δήλωση ενώπιον της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων, Γερουσίας των ΗΠΑ, 14 Απρίλη του 2010· Αταξινόμητη Έκθεση για τη Στρατιωτική Δύναμη του Ιράν, Απρίλιος 2010· Τζον Τζ. Kρούζελ, Υπηρεσία Τύπου των Αμερικανικών Δυνάμεων, “Report to Congress Outlines Iranian Threats,” Απρίλιος 2010, http://www.defense.gov/news/newsarticle.aspx?id=58833.].
Το σκληρό θρησκευτικό καθεστώς είναι αναμφίβολα απειλή για το λαό του, αν και δεν συνιστά τόσο μεγάλη απειλή σε σύγκριση με τους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή. Αλλά αυτό δεν είναι εκείνο που απασχολεί τις στρατιωτικές και πληροφοριακές εκτιμήσεις. Αντίθετα, ασχολούνται με την απειλή που το Ιράν θέτει στην περιοχή και τον κόσμο.
Οι εκθέσεις καθιστούν σαφές ότι η Ιρανική απειλή δεν είναι στρατιωτική. Οι στρατιωτικές δαπάνες του Ιράν είναι “σχετικά χαμηλές σε σύγκριση με την υπόλοιπη περιοχή,” και φυσικά μικροσκοπικές σε σύγκριση με των ΗΠΑ. Το Ιρανικό στρατιωτικό δόγμα είναι αυστηρά “αμυντικό, σχεδιασμένο να επιβραδύνει μια εισβολή και να αναγκάσει μια διπλωματική λύση των εχθροπραξιών”. Το Ιράν έχει μόνο “μια περιορισμένη ικανότητα να σχεδιάζει επιχειρήσεις πέρα από τα σύνορά του.” Όσον αφορά την πυρηνική επιλογή, “το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και η προθυμία του να κρατήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αναπτύξει πυρηνικά όπλα αποτελεί κεντρικό στοιχείο της αμυντικής του στρατηγικής.”
Αν και η Ιρανική απειλή δεν είναι επιθετικά στρατιωτική, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να είναι ανεκτή στην Ουάσιγκτον. Η Ιρανική αμυντική ικανότητα θεωρείται παράνομη άσκηση της κυριαρχίας που συγκρούεται με τα διεθνή σχέδια των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, απειλεί τον έλεγχο των πηγών ενέργειας από τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, μια υψηλή προτεραιότητα των σχεδιαστών από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως επισημαίνει μια σημαίνουσα προσωπικότητα, εκφράζοντας μια κοινοτοπία, ο έλεγχος αυτών των πηγών προσφέρει “ουσιαστικό έλεγχο του κόσμου” (A. A. Μπερλε).
Αλλά η απειλή του Ιράν πηγαίνει πέρα από την άμυνα. Επιδιώκει επίσης να επεκτείνει την επιρροή του. Του Ιράν το “τρέχον πενταετές σχέδιο επιδιώκει να διευρύνει τις διμερείς, τις περιφερειακές και τις διεθνείς σχέσεις, ενισχύοντας τους δεσμούς του με τα φιλικά κράτη, και να βελτιώσει την άμυνά του και τις αμυντικές του δυνατότητες. Ανάλογα με το εν λόγω σχέδιο, το Ιράν επιδιώκει να υψώσει το ανάστημά του περιορίζοντας την επιρροή των ΗΠΑ και επεκτείνοντας τους δεσμούς με τους περιφερειακούς φορείς ενώ υποστηρίζει την ισλαμική αλληλεγγύη.” Εν ολίγοις, το Ιράν επιδιώκει να “αποσταθεροποιήσει” την περιοχή, με την τεχνική έννοια του όρου που χρησιμοποιείται από το Στρατηγό Πετρέους. Η εισβολή και στρατιωτική κατοχή των γειτόνων του Ιράν από τις ΗΠΑ αποτελεί “σταθεροποίηση”. Οι προσπάθειες του Ιράν να επεκτείνει την επιρροή του στις γειτονικές χώρες αποτελεί “αποσταθεροποίηση”, ως εκ τούτου είναι σαφώς παράνομες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τέτοιες δηλώσεις αποτελούν ρουτίνα. Έτσι ο εξέχων αναλυτής της εξωτερικής πολιτικής Τζέιμς Τσέις, πρώην εκδότης του περιοδικού Foreign Affairs, χρησιμοποιούσε καταλλήλως τον όρο “σταθερότητα” με την τεχνική του έννοια όταν εξήγησε ότι προκειμένου να επιτευχθεί η “σταθερότητα” στη Χιλή ήταν αναγκαίο να “αποσταθεροποιήσει” τη χώρα (με ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης του Αλιέντε και την εγκατάσταση της δικτατορίας του Πινοσέτ).
Πέρα από τα εγκλήματα αυτά, το Ιράν υποστηρίζει επίσης την τρομοκρατία, συνεχίζει η έκθεση. Οι Φρουροί της Επανάστασής του “είναι πίσω από μερικές από τις πλέον θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων τριών δεκαετιών,” συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή και “πολλές από τις επιθέσεις των ανταρτών στο Συνασπισμό και τις Ιρακινές Δυνάμεις Ασφαλείας στο Ιράκ από το 2003.” Επιπλέον το Ιράν υποστηρίζει τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς, τις μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις του Λιβάνου και της Παλαιστίνης – σε περίπτωση εκλογών. Ο συνασπισμός βάσης της Χεζμπολάχ κέρδισε επιδέξια τη λαϊκή ψήφο στις πρόσφατες (2009) εκλογές του Λιβάνου. Η Χαμάς κέρδισε τις παλαιστινιακές εκλογές του 2006, αναγκάζοντας τις ΗΠΑ και το Ισραήλ να ασκήσουν τη σκληρή και βάρβαρη πολιορκία της Γάζας προκειμένου να τιμωρήσουν τους παλιάνθρωπους που ψήφισαν με λάθος τρόπο σε ελεύθερες εκλογές. Αυτές ήταν οι μόνες σχετικά ελεύθερες εκλογές στον Αραβικό κόσμο. Είναι φυσιολογικό για τη γνώμη των ελίτ να φοβάται την απειλή της δημοκρατίας και να ενεργεί για να την αποτρέψει, αλλά αυτό είναι μια μάλλον εκπληκτική υπόθεση, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την ισχυρή υποστήριξη των ΗΠΑ στις περιφερειακές δικτατορίες, με το μεγάλο έπαινο του Ομπάμα προς το βάναυσο Αιγύπτιο δικτάτορα Μουμπάρακ στο δρόμο για την περίφημη ομιλία του προς το Μουσουλμανικό κόσμο στο Κάιρο.
Οι τρομοκρατικές πράξεις που καταλογίζονται στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ ωχριούν μπροστά στην Αμερικανο-Ισραηλινή τρομοκρατία στην ίδια περιοχή, αλλά παρόλα αυτά αξίζει τον κόπο μια ματιά.
Στις 25 Μαΐου ο Λίβανος γιόρτασε την εθνική εορτή της Ημέρας Απελευθέρωσης, τιμώντας την αποχώρηση του Ισραήλ από το νότιο Λίβανο έπειτα από 22 χρόνια, ως αποτέλεσμα της αντίστασης της Χεζμπολάχ – που χαρακτηρίστηκε από Ισραηλινές αρχές ως “Ιρανική επίθεση” κατά του Ισραήλ στο Ισραηλινο-κατεχόμενο Λίβανο (Εφραίμ Σνεχ). Αυτό επίσης αποτελεί μια φυσιολογική αυτοκρατορική τακτική. Έτσι ο Πρόεδρος Τζον Φ. Κέννεντι καταδίκασε “την επίθεση εκ των έσω” στο Νότιο Βιετνάμ, “που χειραγωγείται από το Βορρά.” Αυτή η εγκληματική επίθεση από τη Νότια Βιετναμέζικη αντίσταση εναντίον των βομβαρδιστικών του Κέννεντι, του χημικού πολέμου, των προγραμμάτων που οδηγούν χωρικούς σε εικονικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, και άλλων καλοπροαίρετων μέτρων καταγγέλθηκαν ως “εσωτερική επίθεση” από τον Πρέσβη του Κέννεντι στον ΟΗΕ, φιλελεύθερο ήρωα Άντλαϊ Στίβενσον. Η Βόρεια Βιετναμέζικη υποστήριξη προς τους συμπατριώτες τους στην Αμερικανική κατοχή του Νότου είναι επίθεση, απαράδεκτη επέμβαση συγκριτικά με τις δίκαιες αποστολές της Ουάσινγκτον. Οι σύμβουλοι του Κέννεντι Άρθουρ Σλέσινγκερ και Θίοντορ Σόρενσον, θεωρούμενοι ειρηνοποιοί, επίσης επαίνεσαν την επέμβαση της Ουάσιγκτον για την αντιστροφή της “επίθεσης” στο Νότιο Βιετνάμ – από την αυτόχθονη αντίσταση, όπως γνώριζαν, τουλάχιστον αν διάβαζαν τις εκθέσεις πληροφοριών των ΗΠΑ. Το 1955 το Γενικό Επιτελείο Στρατού των ΗΠΑ είχε ορίσει διάφορα είδη “επιθετικότητας”, συμπεριλαμβανομένης της “μη ένοπλης επίθεσης, δηλαδή, της πολιτικής αντίστασης, ή ανατροπής.” Για παράδειγμα, μιας εσωτερικής εξέγερσης εναντίον ενός επιβεβλημένου από τις ΗΠΑ αστυνομικού κράτους, ή των εκλογών που καταλήγουν με λανθασμένο τρόπο. Η τακτική είναι επίσης κοινή στην παιδεία και στον πολιτικό σχολιασμό, και έχει νόημα για την επικρατούσα παραδοχή ότι Εμείς Είμαστε οι Κύριοι του Κόσμου.
Η Χαμάς αντιστέκεται στη στρατιωτική κατοχή του Ισραήλ και των παράνομων και βίαιων ενεργειών του στα κατεχόμενα εδάφη. Κατηγορείται ότι αρνείται να αναγνωρίσει το Ισραήλ (πολιτικά κόμματα δεν αναγνωρίζουν κράτη). Αντίθετα, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ όχι μόνο δεν αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη, αλλά συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται απαράβλητα και με αποφασιστικότητα για δεκαετίες προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να υπάρξει με οποιοδήποτε μορφή. Το κυβερνών κόμμα στο Ισραήλ, στην καμπάνια του πολιτικού του προγράμματος το 1999, απέκλεισε την ύπαρξη οποιουδήποτε Παλαιστινιακού κράτους – ένα βήμα προς τη διευκόλυνση πέρα από τις επίσημες θέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ μια δεκαετία νωρίτερα, οι οποίες έκριναν ότι δεν μπορεί να υπάρξει “ένα πρόσθετο Παλαιστινιακό κράτος” μεταξύ του Ισραήλ και της Ιορδανίας, με έσχατο ένα “Παλαιστινιακό κράτος” από Αμερικανο-Ισραηλινό διάταγμα ανεξάρτητα από το τί οι αμαθείς κάτοικοι και η κυβέρνησή του μπορεί να πιστεύει.
Η Χαμάς είναι επιφορτισμένη με το χτύπημα Ισραηλινών συνοικισμών στα σύνορα, εγκληματικές ενέργειες δίχως αμφιβολία, μολονότι ένα μέρος της βίας του Ισραήλ στη Γάζα, πόσο μάλλον αλλού. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου, στο πλαίσιο αυτό, ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ γνωρίζουν ακριβώς πώς να τερματίσουν τον τρόμο που καταγγέλουν με τόσο πάθος. Το Ισραήλ παραδέχεται επίσημα ότι δεν υπήρχαν ρουκέτες της Χαμάς για όσο καιρό το Ισραήλ τήρησε εν μέρει μια ανακωχή με τη Χαμάς το 2008. Το Ισραήλ απέρριψε την προσφορά της Χαμάς να ανανεώσει την εκεχειρία, προτιμώντας να ξεκινήσει τη δολοφονική και καταστροφική επιχείρηση Cast Lead εναντίον της Γάζας το Δεκέμβριο του 2008, με πλήρη υποστήριξη των ΗΠΑ, ένα ανδραγάθημα δολοφονικής επίθεσης δίχως το παραμικρό αξιόπιστο πρόσχημα νομικής ή ηθικής αιτιολόγησης.
Το μοντέλο για δημοκρατία στο Μουσουλμανικό κόσμο, παρά τις σοβαρές ελλείψεις, είναι η Τουρκία, η οποία έχει σχετικά ελεύθερες εκλογές, και έχει επίσης υποστεί σκληρή κριτική στις ΗΠΑ. Η πιο ακραία περίπτωση ήταν όταν η κυβέρνηση ακολούθησε τη στάση του 95% του πληθυσμού και αρνήθηκε να συμμετάσχει στην εισβολή στο Ιράκ, αποσπώντας σκληρή καταδίκη από την Ουάσινγκτον για την αδυναμία της να κατανοήσει πώς μια δημοκρατική κυβέρνηση θα έπρεπε να συμπεριφέρεται: σύμφωνα με την αντίληψή μας περί δημοκρατίας, η φωνή του Κυρίου καθορίζει την πολιτική, όχι η σχεδόν-ομόφωνη φωνή του πληθυσμού.
Η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν για άλλη μια φορά εξοργισμένη όταν η Τουρκία προσχώρησε με τη Βραζιλία στη σύναψη μιας συμφωνίας με το Ιράν προκειμένου να περιορίσει τον εμπλουτισμό του ουρανίου. Ο Ομπάμα είχε εξάρει την πρωτοβουλία σε μια επιστολή προς τον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα, προφανώς με βάση την υπόθεση ότι θα αποτύγχανε και θα παρείχε ένα όπλο προπαγάνδας εναντίον του Ιράν. Όταν επιτεύχθηκε, οι ΗΠΑ ήταν έξαλλες, και γρήγορα την υπονόμευσαν μέσω ενός ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας με νέες κυρώσεις κατά του Ιράν που ήταν τόσο ασήμαντες που η Κίνα πρόσχαρα εντάχθηκε αμέσως – αναγνωρίζοντας ότι το πολύ οι κυρώσεις θα εμπόδιζαν τα Δυτικά συμφέροντα στον ανταγωνισμό με την Κίνα για τους πόρους του Ιράν. Για άλλη μια φορά, η Ουάσιγκτον ενήργησε αμέσως ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν θα παρεμβαίνουν άλλοι εκτός των ΗΠΑ στον έλεγχο της περιοχής.
Δεν αποτελεί έκπληξη, ότι η Τουρκία (μαζί με τη Βραζιλία) ψήφισαν κατά των προτάσεων των ΗΠΑ για κυρώσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Το άλλο περιφερειακό μέλος, ο Λίβανος, απείχε. Αυτές οι ενέργειες προκάλεσαν περαιτέρω αναταραχή στην Ουάσιγκτον. Ο Φίλιπ Γκόρντον, ο ανώτατος αξιωματούχος της κυβέρνησης Ομπάμα για Ευρωπαϊκά ζητήματα, προειδοποίησε την Τουρκία ότι οι ενέργειές της δεν γίνονται κατανοητές από τις ΗΠΑ και ότι πρέπει “να επιδείξει τη δέσμευσή της για συνεργασία με τη Δύση,” ανέφερε, “μια σπάνια νουθεσία από ένα κρίσιμο σύμμαχο του ΝΑΤΟ.”
Η πολιτική τάξη το αντιλαμβάνεται επίσης. Ο Στίβεν A. Κουκ, ένας ειδικός εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, παρατήρησε ότι το κρίσιμο ερώτημα τώρα είναι “Πώς θα κρατήσουμε τους Τούρκους στη λωρίδα τους;” – ακολουθώντας εντολές σαν καλοί δημοκράτες. Ένα πρωτοσέλιδο της εφημερίδας New York Times συνέλαβε τη γενική διάθεση: “Η Συμφωνία του Ιράν Κηλιδώνει την Κληρονομιά του Επικεφαλής της Βραζιλίας.” Με λίγα λόγια, κάντε ό,τι λέμε, ή αλλιώς.
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι άλλες χώρες της περιοχής ευνοούν τις κυρώσεις των ΗΠΑ περισσότερο από όσο η Τουρκία. Στην άλλη μεριά του Ιράν, για παράδειγμα, το Πακιστάν και το Ιράν, που συνήλθαν στην Τουρκία, υπέγραψαν πρόσφατα συμφωνία για ένα νέο αγωγό. Ακόμα πιο ανησυχητικό για τις ΗΠΑ είναι ότι ο αγωγός θα μπορούσε να επεκταθεί στην Ινδία. Η συνθήκη των ΗΠΑ του 2008 με την Ινδία για τη στήριξη των πυρηνικών της προγραμμάτων – και εμμέσως των προγραμμάτων πυρηνικών όπλων της – είχε ως στόχο να σταματήσει την Ινδία από την ένταξη στον αγωγό, σύμφωνα με τον Μοοέντ Γιουσούφ, ένα σύμβουλο του Ινστιτούτου Ειρήνης των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Νότιο Ασία, εκφράζοντας μια κοινή ερμηνεία. Η Ινδία και το Πακιστάν είναι δύο από τις τρεις πυρηνικές δυνάμεις που αρνήθηκαν να υπογράψουν τη Συνθήκη Μη Διάδοσης (NPT), με τρίτη το Ισραήλ. Όλοι έχουν αναπτύξει πυρηνικά όπλα με την υποστήριξη των ΗΠΑ, και εξακολουθούν να το κάνουν.
Κανείς λογικός άνθρωπος δεν θέλει το Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα· ή οποιοσδήποτε άλλος. Ένας προφανής τρόπος για τον περιορισμό ή την εξάλειψη της απειλής αυτής είναι η θέσπιση μιας ελεύθερης από πυρηνικά όπλα ζώνης (NWFZ) στη Μέση Ανατολή. Το ζήτημα προέκυψε (πάλι) κατά τη διάσκεψη της NPT στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στις αρχές του Μαΐου του 2010. Η Αίγυπτος, ως προεδρεύουσα των 118 εθνών του Κινήματος των Αδεσμεύτων, πρότεινε την υποστήριξη ενός σχεδίου που ζητούσε την έναρξη των διαπραγματεύσεων το 2011 για μια NWFZ στη Μέση Ανατολή, όπως είχε συμφωνηθεί από τη Δύση, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, το 1995 στην αναθεωρητική διάσκεψη της NPT.
Η Ουάσιγκτον εξακολουθεί επισήμως να συμφωνεί, αλλά επιμένει ότι το Ισραήλ πρέπει να εξαιρείται – και δεν δείχνει να θεωρεί ότι οι διατάξεις αυτές μπορούν να ισχύουν για την ίδια. Οι καιροί δεν είναι ακόμα ώριμοι για τη δημιουργία της ζώνης, δήλωσε η Υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον κατά τη διάσκεψη της ΝΡΤ, ενώ η Ουάσινγκτον επιμένει ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτή καμία πρόταση που καλεί για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ να τεθεί υπό την αιγίδα της IAEA ή που καλεί τους υπογράφοντες της ΝΡΤ, και συγκεκριμένα την Ουάσιγκτον, να εκδώσει πληροφορίες σχετικά με τις “Ισραηλινές πυρηνικές εγκαταστάσεις και δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών που αφορούν τις προηγούμενες πυρηνικές μεταβιβάσεις προς το Ισραήλ.” Η τεχνική υπεκφυγής του Ομπάμα είναι να υιοθετήσει τη θέση του Ισραήλ ότι οποιαδήποτε τέτοια πρόταση θα πρέπει να εξαρτάται από μια συνολική διευθέτηση της ειρήνης, την οποία οι ΗΠΑ μπορεί να καθυστερήσουν επ’ αόριστον, όπως έχουν κάνει εδώ και 35 χρόνια, με σπάνιες και προσωρινές εξαιρέσεις.
Την ίδια στιγμή, ο Γιουκίγια Αμάνο, Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, ζήτησε από τους υπουργούς Εξωτερικών των 151 κρατών μελών της να ανταλλάξουν απόψεις για το πώς να εφαρμόσουν ένα ψήφισμα που ζητάει από το Ισραήλ να “προσχωρήσει” στην NPT και να επιτρέψει την επίβλεψη των πυρηνικών του εγκαταστάσεων από την ΙΑΕΑ, ανέφερε.
Σπανίως σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ιδιαίτερη ευθύνη στο να εργαστούν για τη δημιουργία στη Μέση Ανατολή μιας NWFZ. Στην προσπάθειά τους να παρέχουν μια λεπτή νομική κάλυψη για τις εισβολή τους στο Ιράκ το 2003, προσέφυγαν στο ψήφισμα 687 του Συμβουλίου Ασφαλείας (1991), το οποίο καλούσε το Ιράκ να τερματίσει την ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίστηκαν ότι δεν το είχε πράξει. Δεν χρειάζεται να παραμείνουμε στη δικαιολογία, αλλά το Ψήφισμα δεσμεύει τους υπογράφοντές του να κινηθούν προς τη δημιουργία μιας NWFZ στη Μέση Ανατολή.
Παρενθετικά, μπορούμε να προσθέσουμε ότι η επιμονή των ΗΠΑ για τη διατήρηση των πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Ντιέγκο Γκαρσία υπονομεύει τη NWFZ) που ιδρύθηκε από την Αφρικανική Ένωση, έτσι όπως η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να εμποδίζει μια NWFZ στον Ειρηνικό αποκλείοντας τα εξαρτώμενα εδάφη της στον Ειρηνικό.
Οι ρητορικές δεσμεύσεις του Ομπάμα για τη μη-διάδοση έλαβαν ιδιαίτερο έπαινο, ακόμη και βραβείο Νόμπελ ειρήνης. Ένα πρακτικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η δημιουργία μιας NWFZ. Μια άλλη είναι να αποσύρει την υποστήριξη για τα πυρηνικά προγράμματα των τριών μη-υπογραψάντων την ΝΡΤ. Ως συνήθως, η ρητορική και οι πράξεις σπάνια συμβαδίζουν, στην πραγματικότητα βρίσκονται σε άμεση αντίφαση σε αυτή την περίπτωση, γεγονότα που περνούν με τη λιγότερη προσοχή από αυτά που μόλις εν συντομία αναφέραμε.
Αντί να λάβει πρακτικά μέτρα για τη μείωση της πραγματικά τρομερής απειλής της διάδοσης των πυρηνικών όπλων, οι ΗΠΑ λαμβάνουν σημαντικά μέτρα για την ενίσχυση του ελέγχου των ΗΠΑ στις ζωτικής σημασίας πετρελαιοπαραγωγικές περιοχές της Μέσης Ανατολής, δια της βίας αν άλλα μέσα δεν επαρκούν. Αυτό είναι κατανοητό ακόμη και λογικό, υπό το κυρίαρχο δόγμα, ωστόσο ζοφερές οι συνέπειες, μια ακόμα εικόνα της “βίαιης αδικίας των Ευρωπαίων” που ο Άνταμ Σμιθ κατήγγειλε το 1776, με το κέντρο διοίκησης έκτοτε να μετατοπίζεται στην κυριαρχία τους σε όλη τη θάλασσα.
2 Ιουλίου 2010