Ο πλούτος παράγεται απ’ την εξυπνάδα και την εργασία. Αλλά τούτες οι δυο δυνάμεις μπορούν να ενεργήσουν μονάχα με τη βοήθεια ενός παθητικού στοιχείου – τη γη, που τις βάζει να ενεργούν με τις συνδυασμένες τους προσπάθειες. Φαίνεται έτσι πως τούτο τ’ απαραίτητο εργαλείο θάπρεπε ν’ ανήκε σ’ όλους τους ανθρώπους. Δεν είναι τέτια η πραγματικότητα.
Τα άτομα έχουν πάρει τη δημόσια γη με πανουργίες ή βία, δηλώνοντας τους εαυτούς τους ιδιοχτήτες· έχουν επικυρώσει με νόμο πως θάναι για πάντα δική τους, και πως το δικαίωμα της ιδιοχτησίας θα γίνει το θεμέλιο της κοινωνικής συγκρότησης· πράγμα που σημαίνει πως θα προηγείται και, εάν χρειαστεί, θ’ απορροφήσει όλα τ’ ανθρώπινα δικαιώματα, ακόμη κι αυτό στη ζωή, εάν έχει την κακή τύχη να βρεθεί σε σύγκρουση με τα προνόμια ενός μικρού αριθμού.
Το δικαίωμα της ιδιοχτησίας έχει επεκταθεί μ’ επαγωγική λογική απ’ τη γη σ’ άλλα μέσα: τα συσσωρευμένα προϊόντα της εργασίας, που ορίζονται κάτω απ’ τη γενική ονομασία του κεφαλαίου. Απ’ τη στιγμή που το κεφάλαιο, άγονο από μόνο του μπορεί να καρποφορεί μονάχα μέσω της εργασίας, και, απ’ την άλλη μεριά, δοσμένου πως είναι αυτό που βασικά δουλεύεται από κοινωνικές δυνάμεις, την πλειοψηφία, που εξαιρείται απ’ την κατοχή του, βρίσκει τον εαυτό της καταδικασμένη σε καταναγκαστική εργασία, προς όφελος της μειοψηφίας των κατεχόντων. Ούτε τα μέσα ούτε οι καρποί της εργασίας ανήκουν στους εργάτες, αλλά στους τεμπέληδες. Τα λαίμαργα κλαδιά απορροφούν το χυμό των δέντρων, εις βάρος των εύφορων κλαδιών. Οι κηφήνες καταβροχθίζουν το μέλι που παράγεται απ’ τις μέλισσες.
Τέτια είναι η κοινωνική μας κατάσταση, βασισμένη στην κατάχτηση, που έχει διχάσει τους πληθυσμούς σε νικητές και ηττημένους. Η λογική συνέπεια μιας τέτιας οργάνωσης είναι η σκλαβιά. Κι εμείς δεν πρέπει να περιμένουμε πολύ για την άφιξή της. Στην ουσία, με τη γη ν’ αποκτά αξία μονάχα απ’ την καλλιέργεια, οι προνομιούχοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως, χάρη στο δικαίωμα να κατέχουν γη, θα πρέπει επίσης νάχουν αυτό του να κατέχουν το ανθρώπινο κεφάλαιο που την καθιστά εύφορη. Κατά πρώτο λόγο τόχουν θεωρήσει ως συμπλήρωμα στον τομέα τους αλλά, σε τελική ανάλυση, το βλέπουν ως προσωπική περιουσία, ανεξάρτητη απ’ τη γη.
Παρόλ’ αυτά, η αρχή της ισότητας, χαραγμένη στα βάθη της καρδιάς, κι η οποία συνωμοτεί, ανά τους αιώνες, για να καταστρέψει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο σ’ όλες της τις μορφές, έδωσε το πρώτο πλήγμα στο ιερόσυλο δικαίωμα της ιδιοχτησίας συντρίβοντας τη δουλεία. Οι προνομιούχοι αναγκάστηκαν να περιοριστούν από μόνοι τους στην κατοχή των ανθρώπων όχι ως έπιπλα, αλλά ως ακίνητη περιουσία βοηθητική, και αδιαχώριστη από, την ακίνητη περιουσία στη μορφή της γης.
Το 16ο αιώνα μια θανάσιμη αναγέννηση της καταπίεσης επέφερε την υποδούλωση των μαύρων· κι ακόμα και σήμερα οι κάτοικοι μιας γης υποτίθεται Γάλλοι κατέχουν ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο όπως τα ρούχα και τ’ άλογα. Υπάρχει, στην ουσία, λιγότερη από μια διαφορά απ’ ό,τι συναντά το κανείς μεταξύ του κράτους μας και αυτού των αποικιών. Έπειτα από δεκαοκτώ αιώνες πολέμου μεταξύ προνομίων και ισότητας η πατρίδα, θέατρο και κύριος πρωταθλητής τούτου του αγώνα, δε θα μπορούσε ν’ ανεχτεί τη δουλεία στη γυμνή της κτηνωδία. Αλλά το γεγονός υπάρχει κατ’ όνομα, και το δικαίωμα της ιδιοχτησίας, ενώ πιο υποκριτικό στο Παρίσι απ’ ό,τι στη Μαρτινίκα, δεν είναι ούτε λιγότερο αλύγιστο ούτε λιγότερο καταπιεστικό.
Στην ουσία, η δουλεία δεν συνίσταται μόνο στο νάναι κάτι ενός ανθρώπου, ή ένας δουλοπάροικος ενός άρχοντα. Δεν είναι ελεύθερος κείνος, που στερημένος απ’ τα μέσα παραγωγής, παραμένει στο έλεος των προνομιούχων πούναι ιδιοχτήτες τους. Τούτη είναι η κατάσταση που τροφοδοτεί εξεγερέσεις. Προκειμένου να ξορκίσουν τον κίνδυνο προσπαθούν να συμφιλιώσουν τον Κάιν με τον Άβελ. Απ’ την αναγκαιότητα του κεφαλαίου ως μέσο παραγωγής καταλήγουν στην αμοιβαιότητα συμφερόντων, και εν συνεχεία σ’ εκείνη της αλληλεγγύης μεταξύ του καπιταλιστή και του εργάτη. Πόσες καλλιτεχνικά κεντημένες φράσεις υπάρχουν σ’ αυτόν τον καμβά! Το αρνί είναι κουρεμένο για το καλό του. Του δόθηκε χάρη. Ο Εσκουλάπιούς μας ξέρει πώς να χρυσώνει το χάπι.
Υπάρχουν ακόμα κάποιοι που έχουν εξαπατηθεί από τούτα τα κηρύγματα, αλλά είναι λίγοι. Κάθε μέρα το φως λάμπει όλο και πιο φωτεινό σε τούτη τη λεγόμενη ένωση του παράσιτου και του θύματός του. Αλλά τα γεγονότα είναι εύγλωττα· αποδείχνουν τη μονομαχία, τη μονομαχία μέχρι θανάτου, μεταξύ εσόδων και μισθών. Είναι θέμα δικαιοσύνης και ορθής κρίσης. Ας εξετάσουμε την κατάσταση.
Δεν υπάρχει κοινωνία χωρίς δουλεία! Επι πλέον, δεν υπάρχουν τεμπέληδες που να μην έχουν ανάγκη από εργάτες. Αλλά τί κάνει τους εργάτες νάχουν ανάγκη τους τεμπέληδες; Είναι το κεφάλαιο παραγωγικό μονάχα στα χέρια των εργατών με την προϋπόθεση πως δεν τους ανήκει; Φαντάζομαι το προλεταριάτο, να εγκαταλείπει μ α ζ ι κ ά , να παίρνει τα εργαλεία του και την εργασία του σε κάποια μακρινή χώρα. Θα πέθαιναν μήπως λόγω της απουσίας των αφεντάδων της; Μπορεί η νέα κοινωνία να επέλθει μονάχα με τη δημιουργία κυρίων της γης και του κεφαλαίου, με τη μεταβίβαση σε μια κάστα τεμπέληδων της κυριότητας όλων των μέσων παραγωγής; Δεν υπάρχει κανένας άλλος κοινωνικός μηχανισμός από τούτη την κατανομή των ιδιοχτητών και των μισθωτών;
Απ’ την άλλη μεριά, πόσο περίεργο θάταν να βλέπαμε την έκφραση στα πρόσωπα των περήφανων αρχόντων μας εγκαταλειμμένων απ’ τους σκλάβους τους. Τί θα γινόταν με τα παλάτια τους, τα εργαστήριά τους, τα ερημωμένα χωράφια τους; Θα πέθαιναν της πείνας στη μέση του πλούτου τους, ή θα έβαζαν ρούχα εργασίας, θα έπαιρναν τoν κασμά και, με τη σειρά τους, θα ίδρωναν ταπεινά σε κάποιο κομματάκι γης; Πόσο θα καλλιεργούσαν όλοι τούτοι;
Αλλ’ ένας λαός 32 εκατομμυρίων ψυχών δεν αποσύρεται στο Όρος Aventine. Ας πάρουμε τότε την αντίθετη και πιο εφικτή υπόθεση. Μια ωραία πρωία οι τεμπέληδες εκκενώνουν το έδαφος της Γαλλίας, το οποίο παραμένει στα χέρια των εργατών. Μια μέρα ευτυχίας και θριάμβου! Τί τεράστια ανακούφιση για τόσα πολλά στήθη, απαλλαγμένα απ’ το βάρος που τα συνθλίβει! Πόσο λεύτερα τούτο το πλήθος αναπνέει. Πολίτες – τραγουδούν εν χορώ το τραγούδι της σωτηρίας!
Αξίωμα: το έθνος έχει φτωχύνει απ’ το θάνατο του εργάτη. Είναι εμπλουτισμένο από κείνο του τεμπέλη. Ο θάνατος ενός πλούσιου είναι πλεονέκτημα.
Ναι! Το δικαίωμα της ιδιοχτησίας είναι σε παρακμή. Γενναιόδωρα πνεύματα προφητεύουν και ζητούν την πτώση της. Η Εσσαινίτικη αρχή της πραγματικότητας έχει εξασθενήσει σιγά-σιγά κατά τη διάρκεια των δεκαοκτώ αιώνων μες απ’ τα τελευταία προνόμια που χρησίμευαν ως βάση για την εξουσία της. Θα εξαφανιστεί μια μέρα, μαζί με τα τελευταία προνόμια που χρησιμεύουν ως καταφύγιο κι αποκούμπι. Το παρελθόν και το παρόν μάς εγγυώνται τούτη τη λύση. Για την ανθρωπότητα δεν είναι ποτέ στατικό. Είτε πηγαίνει μπροστά είτε πηγαίνει πίσω. Η προοδευτική πορεία της την οδήγησε στην ισότητα. Η οπισθοπορεία της ανεβαίνει, μ’ όλες τις προνομιακές βαθμίδες, στην προσωπική δουλεία, την τελευταία λέξη του δικαιώματος της ιδιοχτησίας. Για να είμαστε σίγουροι, προτού επιστρέψουμε εκεί, ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός θάχει χαθεί. Αλλά μες από ποιά καταστροφή; Μια Ρωσική εισβολή; Αντίθετα, είναι ο βοράς στον οποίο θα γίνει εισβολή απ’ την αρχή της ισότητας που οι Γάλλοι φέρνουν στην κατάχτηση των εθνών. Το μέλλον δεν είναι υπό αμφισβήτηση.
Ας πούμε αμέσως πως η ισότητα δεν συνίσταται στον τεμαχισμό της γης. Η κατάτμηση της γης δε θ’ αλλάξει τίποτα σχετικά με το δικαίωμα της ιδιοχτησίας. Με τον πλούτο ν’ αυξάνεται απ’ την ιδιοχτησία των μέσων παραγωγής, παρά μέσω της εργασίας της ίδιας, το πνεύμα της εκμετάλλευσης πούχει απομείνει θα ξέρουμε σύντομα, μες απ’ την αναδιανομή των μεγάλων περιουσιών, πως ν’ αποκαταστήσουμε την κοινωνική ανισότητα.
O συνεταιρισμός από μόνος του, στον κόσμο της ατομικής ιδιοχτησίας, θα χρησιμεύσει σα βάση για τη βασιλεία της δικαιοσύνης μέσω της ισότητας. Τούτο είναι το θεμέλιο του αυξανόμενου πάθους των ανθρώπων για το μέλλον για να καταστεί σαφές και να τονίσει τα στοιχεία του συνεταιρισμού.
1834
Μετάφρ. aixmi
Υποβολή απάντησης